Slider

Aksioni i Vëzhgimit për Zgjedhjet për Kuvendin e Shqipërisë të 25 prillit 2021

KRIIK ka ndjekur në vazhdimësi, që prej përmbylljes së aksionit të vëzhgimit të Zgjedhjeve Parlamentare 2017, thuajse gjithë proceset institucionale, ligjore e politike që kanë lidhje të drejtpërdrejtë ose indirekt me integritetin e zgjedhjeve në Shqipëri, përfshirë këtu procesin e reformës zgjedhore; krizën politike të nisur në Janar 2019; ecurinë përgatitore të Zgjedhjeve për Organet e Qeverisjes Vendore të vitit 2019, zhvillimin e tyre si dhe tërë proceset dhe ngërçet institucionale që i shoqëruan dhe pasuan i ato; procesin e reformës zgjedhore që në nisje e më pas si dakordësi e dalë prej Këshillit Politik; ndryshimet e njëanshme ligjore e kushtetuese e të tjera procese institucionale e politike me rëndësi deri më sot.

Opinionet dhe qëndrimet e KRIIK mbi këto zhvillime janë bërë në vazhdimësi publike nëpërmjet Deklaratave apo Qëndrimeve Publike, Letrave të Hapura, si dhe nëpërmjet opinioneve dhe sugjerimeve të dërguara ligjvënësve lidhur me reformën zgjedhore, Komisionit Qendror të Zgjedhjeve lidhur me aktet nënligjore në rregullim të procesit zgjedhor, apo edhe takimeve me aktorë politikë e institucionalë, përfshirë Komisionin e Posaçëm Parlamentar të Reformës Zgjedhore, Komisionin Qendror të Zgjedhjeve, aktorët politikë, aktorët ndërkombëtarë, etj. Të gjitha këto dokumente e të tjera mund t’i gjeni në këtë faqe.

Procesin e Zgjedhjeve për Kuvendin e Shqipërisë të 25 Prillit 2021, KRIIK ka nisur ta monitorojë në tërësi që prej momentit të shpalljes së datës së zgjedhjeve nga Presidenti i Republikës, më 6 Shtator të vitit 2020. Aksioni i Vëzhgimit u shpall publikisht gjatë Konferencës Kombëtare “Kostot e Demokracisë II – Paratë në Politikë dhe Integriteti Zgjedhor”.

KRIIK angazhoi një ekip ekspertësh në nivel qendror, 22 vëzhgues afatgjatë në të gjithë vendin, të cilat vëzhguan elementë kyç të procesit nga fundi i shkurtit deri në një javë pas aprovimit të tabelave përfundimtare të rezultateve nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve; 184 vëzhgues afatshkurtër të cilët ndoqën aktivitetin e Komisioneve Zonale të Administrimit Zgjedhor nga dita e premte, 23 prill, deri në përfundimin e numërimit në zonën zgjedhore përkatëse (2 për çdo KZAZ); 360 vëzhgues afatshkurtër që vëzhguan procesin në po aq qendra votimi të përzgjedhura në mënyrë rastësore në të gjithë vendin; 184 vëzhgues afatshkurtër të lëvizshëm, në ekipe prej dy vëzhguesish secili, që vëzhguan situatën rreth qendrave të votimit dhe procesin e votimit gjatë ditës së zgjedhjeve (një ekip për çdo zonë të administrimit zgjedhor); si dhe 184 vëzhgues afatshkurtër që vëzhguan procesin e numërimit të votave në të gjithë vendet e numërimit të votave në vend (dy për çdo VNV). Vëzhgimi i 360 qendrave të votimit të përzgjedhura në mënyrë rastësore garanton përgjithësimin e gjetjeve me një marzh gabimi prej ±5%, me një interval besueshmërie prej 95%.

KRIIK e vlerëson procesin zgjedhor duke përdorur si kritere standardet e njohura ndërkombëtarisht për zgjedhje demokratike, si dhe kuadrin ligjor shqiptar.

Gjetjet nga procesi i vëzhgimit janë bërë publike nëpërmjet një numri raportesh e prononcimesh publike, si më poshtë:

Në datën 11 Mars 2021, KRIIK organizoi një Konferencë për Shtyp në të cilën u bënë publike disa shqetësime të KRIIK në lidhje me katër çështje të rëndësishme të procesit zgjedhor: (1) ndikimin që Covid-19 do të kishte mbi organizmin e procesit zgjedhor, (2) integritetin e kandidatëve të propozuar nga subjektet zgjedhorë; (3) e drejta e votës për zgjedhësit që jetojnë jashtë vendit; si dhe (4) përdorimin e burimeve shtetërore gjatë fushatës zgjedhore.

Në datë 29 mars u publikua Raporti i Parë i Ndërmjetëm i Vëzhgimit, i cili mbulonte periudhën nga dita e shpalljes së datës së zgjedhjeve (6 shtator 2020) deri në nisje të fushatës zgjedhore (25 mars 2021).

Në datë 24 prill u publikua Raporti i Dytë i Ndërmjetëm i Vëzhgimit, i cili mbulonte periudhën e fushatës zgjedhore (nga data 26 mars deri në datë 23 prill 2021).

Gjatë ditës së zgjedhjeve KRIIK realizoi katër konferenca për shtyp, me qëllim informimin e publikut mbi procesin zgjedhor gjatë asaj dite. Të hënën, datë 26 prill, u publikua Deklarata e Gjetjeve dhe Konkluzioneve Paraprake mbi Procesin Zgjedhor deri në atë pikë, përfshi ditën e zgjedhjeve dhe nisjen e procesit të numërimit të votave.

Gjatë procesit të numërimit u mbajtën tri konferenca për shtyp, në të cilat u informua publiku mbi mbarëvajtjen e këtij procesi. Të premten, datë 30 prill 2021 u publikua Deklarata Paraprake mbi Procesin e Numërimit.

Aktualisht, KRIIK është duke ndjekur procesin e ankimimit dhe apelimeve dhe duke përgatitur Raportin Përfundimtar të Vëzhgimit, i cili parashikohet të publikohet në muajin qershor 2021. Raporti përfundimtar do të ndiqet nga një raport i veçantë mbi financimin e subjekteve zgjedhore dhe kandidatëve, i cili parashikohet të publikohet në shtator 2021.

Përgjatë gjithë aktivitetit të vet, synimi parësor i KRIIK mbetet fryma kritike dhe konstruktive, evidentimi i pikave të forta dhe i problematikave që kërkojnë përmirësim, si dhe ofrimi i rekomandimeve për përmirësim. Raporti Përfundimtar i Vëzhgimit dhe Raporti për Financimin e Subjekteve Zgjedhore dhe Kandidatëve do të shoqërohen me rekomandime për përmirësim dhe ndiqen nga aktivitete advokuese dhe ndërgjegjësimi me qëllim që këto rekomandime të përmbushen, me synim final forcimin e integritetit të procesit zgjedhor në Shqipëri.

Përpos ndjekjes në vazhdimësi të elementëve kontekstualë politikë e institucionalë, vëzhgimi i
elementëve teknikë të procesit është fokusuar në sjelljen dhe vendimmarrjen e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, si dhe sjelljen dhe ligjzbatueshmërinë e administratës së KQZ-së; përmbushjen e detyrimeve ligjore prej Komisioneve Zonale të Administrimit Zgjedhor, institucioneve dhe aktorëve të tjerë të përfshirë në procesin zgjedhor apo që luajnë një rol në të; fushatën parazgjedhore të zhvilluar; sjelljen e subjekteve zgjedhore dhe institucioneve, si dhe përdorimin e burimeve shtetërore për përfitim elektoral; etj.

Aksioni i Vëzhgimit për Zgjedhjet për Kuvendin e Shqipërisë të 25 Prillit 2021 është duke u realizuar në bashkëpunim me 33 organizata partnere, të cilat operojnë në të gjithë vendin: