Koalicioni për Reforma, Integrim dhe Institucione të Konsoliduara (KRIIK) publikoi më datë 11 qershor 2022 QËNDRIMIN PUBLIK “Deputetët dhe Kuvendi i Shqipërisë duhet të përmbushin përgjegjesitë e tyre për nisjen e punës dhe realizimin e një Reforme të vërtetë Zgjedhore, të mbështetur në parimet e transparencës dhe gjithëpërfshirjes”.
Nëpërmjet tij, KRIIK vlerëson plotësimin e anëtarësisë së Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën Zgjedhore nga Kuvendi në seancën e së enjtes datë 9 qershor 2022, megjithëse pas një vonese 4 mujore nga ngritja e tij, ndërkohë që afati i veprimtarisë së tij parashikohet deri më 10 gusht 2022.
Rregullorja e Kuvendit parashikon mbledhjen e Komisionit brenda dy ditësh nga plotësimi i tij, por asnjë hap nuk u mor për mbledhjen e tij as nga BashkëKryetarët, as nga anëtarët dhe as nga Kreu i Kuvendit, të cilët sipas rregullores kanë mundësinë dhe detyrimin për ta funksionalizuar atë.
Nisur nga ky zhvillim, në ndjekje edhe të qëndrimeve dhe proceseve të ndodhura politiko-institucionale, KRIIK shpreh rezervat dhe kritikat e tij duke ngritur shqetësimin se angazhimi serioz dhe i vërtetë, për të adresuar problematikat madhore të integritetit të zgjedhjeve, me sa shihet do të jetë i cunguar apo do të mungojë përmbajtësisht edhe në këtë proces Reforme Zgjedhore.
Pasi i bëhet thirrje Komisionit për tu mbledhur sa më parë, KRIIK i kërkon atij që në aktivitetin e tij të udhëhiqet nga parimet e transparencës dhe gjithëpërfshirjes, duke miratuar sa më shpejt planin e punës dhe një rregullore të posaçme të tij, për të siguruar gjithëpërfshirjen dhe pjesëmarrjen e aktorëve të tjerë jashtëparlamentarë, si dhe procedurat e ndërveprimit me ta.
Gjithashtu, i sugjerohet Komisionit që, së pari, të mbyllë amendimet ligjore minore dhe specifike në raport vetëm me mirëfunksionimin e zgjedhjeve të ardhshme vendore brenda muajit Korrik 2022. Më pas, në sesionin e ardhshëm parlamentar të fillojë e të trajtojë tërë rregullimet e tjera për tu aplikuar në zgjedhjet parlamentare të vitit 2025 apo edhe më pas, si dhe hartimin e ligjit të posaçëm për financimin e partive politike e fushatave zgjedhore, ligjin për referendumet, ligjin e ri për partitë politike, si dhe rregullime të tjera të nevojshme, në akord edhe me reformën administrativo-territoriale.
KRIIK rekomandon edhe disa çështje konkrete që duhen adresuar dhe përmirësuar për zgjedhjet e ardhshme vendore të majit 2023, nisur nga problematikat e vërejtura nga zbatimi dhe praktika ligjore e ndjekur në zgjedhjet parlamentare të shkuara, mbi financimin e fushatës zgjedhore, keqpërdorimin e burimeve shtetërore, fushatën në media përfshirë median sociale dhe monitorimin e saj, fushatën nga palë të treta, votimin parapëlqyes për kandidatët për këshillat vendorë, plotësimin e kritereve të regjistrimit të subjekteve zgjedhore etj.
Në përfundim, KRIIK i bën thirrje Partive Politike të dakordësojnë vullnetin politik për të aplikuar që në këto zgjedhje vendore administrimin e Komisioneve të nivelit të dytë (KZAZ-të) me individë jopartiakë, sipas parashikimeve të Marrëveshjes Politike të 5 qershorit 2020, si një formë e pilotimit të administrimit tërësor në mënyrë të pavarur, por edhe si një mënyrë me efekte direkte për ligjzbatim më të plotë, si dhe të fillimit të zhbërjes së patronazhimit politik të ngritur në administratën shtetërore.
Dokumenti i plotë në formatin .pdf mund të shkarkohet KËTU.
Tiranë, më 11 qershor 2022!